Ung thư đại tràng: nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị

Ung thư đại tràng là một trong những căn bệnh nguy hiểm đứng thứ 4 trong danh sách các nguyên nhân gây tử vong trên toàn cầu, và ở Việt Nam, nó xếp thứ 5. Tuy nhiên, điều đáng mừng là nếu được phát hiện và điều trị kịp thời ở giai đoạn đầu, tỷ lệ chữa khỏi có thể lên đến 90%. Vì vậy, việc tìm ra phương pháp phát hiện sớm, điều trị hiệu quả và phòng ngừa căn bệnh này là rất quan trọng.

1. Thực trạng bệnh nhân K đại tràng hiện nay

Theo thống kê từ Globocan vào năm 2020, Việt Nam đã ghi nhận gần 16.000 ca mắc và hơn 8.200 ca tử vong do căn bệnh này. K đại tràng thường phát triển ở người trên 50 tuổi, nhưng gần đây, ta cũng đã chứng kiến sự tăng nhanh của tỷ lệ mắc bệnh ở giới trẻ. Điều này đòi hỏi chúng ta cần tăng cường nhận thức về căn bệnh này và thúc đẩy việc kiểm tra sức khỏe định kỳ, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao.

Đây đang là căn bệnh phổ biến hàng đầu tại Việt Nam, xếp sau ung thư gan, ung thư phổi, ung thư vú và ung thư dạ dày. Để giảm thiểu tác động của bệnh này đối với cộng đồng, việc tăng cường công tác tuyên truyền và giáo dục về yếu tố nguy cơ, triệu chứng cũng như những phương pháp phòng ngừa là cần thiết. Ngoài ra, việc thúc đẩy những chương trình sàng lọc ung thư  định kỳ sẽ giúp phát hiện sớm bệnh, từ đó tăng cơ hội chữa trị thành công và cải thiện dự đoán tỷ lệ sống sót của bệnh nhân.

2. Bệnh ung thư đại tràng là gì?

Ung thư đại tràng, còn được gọi là ung thư ruột già, là một dạng ung thư xảy ra trong đại tràng (phần dài nhất của ruột già). Đây là một dạng ung thư phổ biến được chẩn đoán ở cả nam và nữ. Đại tràng có nhiều lớp cấu tạo. Các tế bào ung thư thường hình thành từ lớp niêm mạc bên trong của đại tràng. Thường thì bệnh xuất phát từ sự phát triển của các polyp trong đại tràng.

Sau khi xuất hiện trên niêm mạc đại tràng, các tế bào ung thư có thể lan vào các mạch máu hoặc mạch bạch huyết (là các ống nhỏ trong cơ thể có nhiệm vụ mang chất thải và chất lỏng ra ngoài). Điều này làm cho các tế bào ung thư có thể lan sang các hạch bạch huyết lân cận hoặc thậm chí di căn đến các cơ quan khác trong cơ thể

Dù phần lớn polyp đại tràng là lành tính, nhưng chúng mang nguy cơ biến thành khối u ác tính. Có hai loại polyp chính là:

• Polyp tuyến (u tuyến): Loại polyp này thỉnh thoảng có thể phát triển thành ung thư, được xem là tiền ung thư.
• Polyp tăng sản và polyp viêm: Đây là loại polyp phổ biến hơn, không được coi là tiền ung thư.
• Dịch chuyển tế bào cũng có thể là dạng tiền ung thư xuất hiện trong polyp hoặc niêm mạc đại tràng khi có sự hiện diện các tế bào bất thường.

Việc phát hiện và chẩn đoán bệnh ở giai đoạn đầu rất quan trọng để điều trị hiệu quả. Kiểm tra định kỳ, như khảo sát đại tràng (colonoscopy), giúp phát hiện và loại bỏ các polyp trước khi chúng biến thành ung thư hoặc phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm, dễ điều trị hơn. Nhận thức về các yếu tố nguy cơ và các triệu chứng sớm cũng hỗ trợ trong việc phát hiện sớm và cải thiện kết quả điều trị cho những người bị bệnh. 

3. Ung thư đại tràng có nguy hiểm không?

Ung thư đại tràng là vấn đề được nhiều bệnh nhân quan tâm. Bác sĩ Trần Vương Thảo Nghi, Trưởng khoa Ung bướu tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, cho biết rằng đây là một trong những căn bệnh ung thư có tiên lượng tốt. Điều này có nghĩa là mức độ nguy hiểm của bệnh thấp hơn so với nhiều bệnh lý ung thư khác. Nếu bệnh nhân nhận được điều trị kịp thời và tích cực, cơ hội sống cao, và nhiều trường hợp được phát hiện sớm và can thiệp điều trị ngay từ giai đoạn đầu có thể chữa khỏi hoàn toàn bệnh.

Tuy vậy, nếu không được phát hiện sớm và không nhận được can thiệp điều trị kịp thời, bệnh có thể lan tỏa đến các cơ quan và tổ chức khác trong cơ thể, gây ra những biến chứng nguy hiểm như tắc ruột, thủng ruột, chèn ép dẫn đến cơn đau đớn. Trong tình huống này, tiên lượng của bệnh nhân giảm đáng kể, việc điều trị trở nên khó khăn, và thời gian sống sau 5 năm bị rút ngắn đi đáng kể.

Do đó, việc phát hiện và can thiệp điều trị kịp thời rất quan trọng để cải thiện tiên lượng và tăng cơ hội sống sót cho bệnh nhân. Khám sàng lọc định kỳ và tìm hiểu về các triệu chứng cần lưu ý sẽ giúp phát hiện bệnh sớm và áp dụng các biện pháp điều trị hiệu quả.

4. Dấu hiệu ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng thường không có các triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn sớm, tuy nhiên, có những dấu hiệu cảnh báo thường thấy, bao gồm:

• Phân có lẫn máu hoặc đàm nhớt. 
• Thay đổi về tính chất và hình dạng phân, như phân dẹt hơn bình thường, có mùi tanh bất thường…
• Thay đổi thói quen đại tiện, như đi cầu lắt nhắt, táo bón hoặc tiêu chảy.
• Tiêu chảy, táo bón hoặc cảm giác đại tiện không sạch.
• Cơ thể suy nhược, mệt mỏi, sút cân bất thường. 
• Đau bụng hoặc khó chịu vùng bụng dưới.
• Nôn ói.
• Xuất hiện khối u ở vùng bụng, bụng to dần…

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào trong danh sách này, đặc biệt là khi xuất hiện nhiều triệu chứng cùng lúc và kéo dài trong thời gian dài, hãy thăm bác sĩ để được kiểm tra và tư vấn về tình trạng sức khỏe của mình. Sự phát hiện sớm và can thiệp kịp thời sẽ cải thiện khả năng điều trị và tiên lượng chữa khỏi bệnh ung thư đại tràng.

5. Nguyên nhân nào dẫn đến gây ung thư đại tràng

Có nhiều yếu tố được xem là nguy cơ làm tăng khả năng mắc ung thư đại tràng, trong đó yếu tố di truyền đóng một vai trò quan trọng. Khối u ác tính tại đại tràng xuất hiện khi có sự biến đổi của một số gene nhất định, và những hội chứng di truyền như bệnh đa polyp đại tràng gia đình (FAP) và hội chứng di truyền không polyp (HNPCC hoặc hội chứng Lynch) có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.

Ngoài ra, những tổn thương tiền ung thư như viêm đại tràng chảy máu, bệnh Crohn và polyp đại tràng cũng là các yếu tố tiền ung thư. Bên cạnh đó có những yếu tố sau khiến gia tăng nguy cơ mắc bệnh như:

• Chế độ ăn uống không khoa học: Bao gồm việc ăn nhiều thịt đỏ, mỡ động vật, ít chất xơ, thiếu vitamin hoặc thực phẩm chứa nitrosamin cũng được xem là một yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh
• Lối sống thiếu lành mạnh: Sự thiếu khoa học trong lối sống và ít hoạt động thể chất có thể làm tăng nguy cơ bị bệnh. Hút thuốc lá cũng liên quan đến việc tăng nguy cơ hình thành u tuyến đại tràng và có thể gây ra nhiều hậu quả khôn lường đối với sức khỏe. Uống rượu bia cũng cần được hạn chế, vì lạm dụng rượu bia quá độ cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh
• Tuổi tác: Đây cũng là một yếu tố nguy cơ, khi nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng cao hơn ở những người cao tuổi. Ngoài ra, tiền sử bệnh lý của bản thân và gia đình cũng có thể đóng vai trò quan trọng trong việc tăng nguy cơ mắc bệnh. Người có tiền sử mắc các bệnh như polyp tuyến nguy cơ cao, ung thư buồng trứng, bệnh viêm ruột (IBD) và tiền sử bệnh lý gia đình cũng có nguy cơ cao hơn.
• Di truyền: Di truyền cũng đóng một vai trò quan trọng trong việc tăng nguy cơ mắc bệnh. Hội chứng Lynch (HNPCC) và đa polyp gia đình (FAP) là hai hội chứng phổ biến có liên quan đến ung thư đại tràng, và cần được quan tâm và tầm soát kỹ càng để phát hiện sớm và can thiệp điều trị hiệu quả.

Tất cả những yếu tố trên đều cần được nhận thức và quan tâm để có thể phòng ngừa và phát hiện sớm bệnh giúp nâng cao cơ hội sống và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Hãy lưu ý những dấu hiệu cảnh báo, thực hiện tầm soát và can thiệp kịp thời, và thay đổi lối sống hợp lý để giảm nguy

6. Các giai đoạn của bệnh ung thư đại tràng

Ung thư đại tràng được phân thành năm giai đoạn chính dựa trên cấu trúc của đại tràng và cách mà các tế bào ung thư lan tỏa từ đại tràng sang các cơ quan bộ phận khác.

• Giai đoạn 0: Triệu chứng ung thư đại tràng giai đoạn đầu thường xuất hiện ở giai đoạn này, các tế bào bất thường được phát hiện tại lớp niêm mạc (lớp trong cùng) của thành đại tràng. Các tế bào này có khả năng phát triển thành ung thư và lan rộng đến các mô bình thường gần kề. Giai đoạn này còn được gọi là giai đoạn ung thư tại chỗ.
• Giai đoạn I: Tại giai đoạn này, tế bào ung thư đã hình thành tại lớp niêm mạc của thành đại tràng và đã lan đến lớp dưới niêm mạc hoặc lớp cơ.

6.1 Giai đoạn II chia thành ba phân giai đoạn con: IIA, IIB, IIC

• Giai đoạn IIA: Ung thư đã phát triển xuyên qua lớp cơ và tiến vào lớp thanh mạc của đại tràng, nhưng các tế bào ung thư này vẫn chỉ nằm ở lớp ngoài cùng của đại tràng và chưa lan sang các mô và hạch bạch huyết lân cận.
• Giai đoạn IIB: Ung thư đã phát triển qua lớp thanh mạc (lớp ngoài cùng) của thành đại tràng và đến lớp phúc mạc tạng, nhưng chưa lan đến hạch bạch huyết lân cận.
• Giai đoạn IIC: Ung thư đã lan rộng và xâm chiếm lớp thanh mạc của đại tràng, phát triển đến các cơ quan lân cận, nhưng vẫn chưa lây lan đến các hạch bạch huyết ở gần đó.

6.2 Giai đoạn III chia thành ba phân giai đoạn con: IIIA, IIIB, IIIC.

• Giai đoạn IIIA: Ung thư lan rộng từ lớp niêm mạc đến lớp dưới niêm mạc hoặc lớp cơ của thành đại tràng. Tế bào ung thư cũng đã lan đến 1-3 hạch lympho hoặc các mô kế cận hạch lympho. Hoặc ung thư đã lan đến 4-6 hạch lympho.
• Giai đoạn IIIB: Ung thư lan rộng từ lớp cơ hoặc từ lớp thanh mạc đến lớp phúc mạc tạng của thành đại tràng. Tế bào ung thư cũng đã lan đến 1-3 hạch lympho hoặc các mô kế cận hạch lympho. Hoặc ung thư lan rộng từ lớp niêm mạc đến lớp dưới niêm mạc hoặc lớp cơ của thành đại tràng. Tế bào ung thư cũng lan đến ít nhất 7 hạch lympho.
• Giai đoạn IIIC: Ung thư lan rộng từ lớp thanh mạc đến lớp phúc mạc tạng của thành đại tràng. Tế bào ung thư cũng đã lan đến 4-6 hạch lympho kế cận. Hoặc ung thư lan rộng từ lớp cơ đến lớp thanh mạc hoặc từ lớp thanh mạc đến lớp phúc mạc tạng. Tế bào ung thư cũng lan đến ít nhất là 7 hạch lympho. Hoặc ung thư lan rộng từ lớp thanh mạc đến các cơ quan kế cận và lan đến ít nhất là 1 hạch lympho hoặc mô kế cận hạch lympho.

6.3 Giai đoạn IV ung thư đại tràng giai đoạn cuối

• Giai đoạn IVA: Ung thư đã lan đến một vùng hoặc cơ quan cách xa đại tràng như gan, phổi, buồng trứng hoặc các hạch lympho ở xa đại tràng.
• Giai đoạn IVB: Ung thư đã lan đến nhiều vùng hoặc nhiều cơ quan cách xa đại tràng.
• Giai đoạn IVC: Ung thư đã lan đến các mô của lớp lót mặt trong ổ bụng và có thể lan rộng đến các vùng và các cơ quan khác

7. Làm sao để chẩn đoán K đại tràng

Để chẩn đoán khối u ác tính xuất hiện ở đại tràng, bước đầu tiên là bác sĩ thực hiện thăm khám ban đầu và thu thập các thông tin về triệu chứng, tiền sử bệnh lý cá nhân và gia đình của bệnh nhân. Dựa vào các thông tin thu thập được, bác sĩ sẽ đưa ra các chỉ định về kiểm tra cận lâm sàng nhằm xác định chẩn đoán chính xác hơn.

• Siêu âm ổ bụng: Việc phát hiện khối u nằm trong khung đại tràng thường khó khăn do đường tiêu hóa làm cản trở siêu âm. Tuy nhiên, kỹ thuật này vẫn hữu ích trong việc phát hiện các dấu hiệu cảnh báo gián tiếp như sự dày của thành đại tràng, tắc ruột và các vấn đề khác liên quan.
• Xét nghiệm máu trong phân: Xét nghiệm máu trong phân có thể phát hiện sự hiện diện máu, có thể là dấu hiệu của polyp, ung thư hoặc một số bệnh lý khác của đại tràng.
• Chụp CT cắt lớp vi tính hoặc MRI: Đây là những kỹ thuật hình ảnh sử dụng để xem xét hình dạng, kích thước và mức độ xâm lấn của khối u. Nó cũng giúp xác định sự lan tràn của ung thư đến các cơ quan khác trong cơ thể.
• Nội soi đại tràng: Qua nội soi, bác sĩ có thể trực tiếp xem bên trong lòng đại tràng và tìm thấy polyp, vùng mô bất thường hoặc ung thư. Kỹ thuật này cũng cho phép lấy mẫu mô bất thường để tiến hành sinh thiết.
• Sinh thiết: Sau khi lấy mẫu mô hoặc tế bào bất thường, bác sĩ sẽ tiến hành giải phẫu bệnh và quan sát mẫu dưới kính hiển vi để phát hiện tế bào ác tính.

7. Điều trị ung thư đại tràng

Có nhiều phương pháp điều trị khác nhau cho căn bênh này tùy thuộc vào loại tế bào ung thư và giai đoạn bệnh. Cụ thể như sau: 

• Phẫu thuật: Phương pháp phẫu thuật thường được áp dụng ở hầu hết các giai đoạn bện Sau khi phẫu thuật, bệnh nhân có thể tiếp tục sử dụng hóa trị hoặc xạ trị để tiêu diệt các tế bào ung thư còn sót. Chúng tôi sử dụng các kỹ thuật phẫu thuật nội soi hoặc lỗ khóa để giảm thiểu vết sẹo và tăng tốc độ phục hồi sau mổ.
• Xạ trị: Xạ trị là một biện pháp sử dụng chùm tia năng lượng cao để tiêu diệt tế bào ung thư hoặc làm chậm sự phát triển của chúng. Xạ trị được chỉ định tùy thuộc vào loại và giai đoạn ung thư. Nó được sử dụng đặc biệt khi ung thư đã di căn đến các cơ quan khác như xương hoặc não.
• Hóa trị: Phương pháp này sử dụng các loại thuốc để ngăn chặn sự phát triển hoặc tiêu diệt tế bào ung thư. Hóa trị có thể được áp dụng bằng cách uống thuốc hoặc tiêm trực tiếp vào tĩnh mạch, đồng thời tiếp cận và tiêu diệt các tế bào ung thư trong toàn cơ thể.
• Điều trị đích: Điều trị đích là một phương pháp sử dụng các loại thuốc nhằm nhắm đến và tiêu diệt các tế bào ung thư có các đặc tính cụ thể. Các loại thuốc điều trị đích thường được sử dụng trong điều trị ung thư bao gồm kháng thể đơn dòng và kháng sinh mạch.
• Miễn dịch: Phương pháp miễn dịch sử dụng hệ thống miễn dịch của bệnh nhân để chống lại bệnh ung thư. Điều trị miễn dịch có thể giúp tăng cường sức khỏe và kháng cự của cơ thể chống lại tế bào ung thư.

Xem thêm: Ung thư đại tràng nên ăn gì, kiêng gì?

Trên đây, dược sĩ Thế Giới Tảo Nâu đã giải đáp các thông tin về căn bệnh ung thư di đại tràng cho quý độc giả. Việc nhận biết sớm và ngăn ngừa ung thư đại tràng rất quan trọng. Nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu hay lo lắng nào, hãy tham liên hệ ngay đến số hotline miễn cước 1800 6527 để được tư vấn nhé!